Dżarasz udowadnia, że zwiedzanie ruin starożytnego miasta może być ciekawe, a nawet fascynujące. Myślisz – kupa kamieni, cóż może być tam ciekawego? Odwiedź Dżarasz a przekonasz się, że historia przemówi do Ciebie.
DOJAZD I CENNIK.
Miasto Dżarasz inaczej Jerash leży około 50 km na północ od Ammanu. Samochodem trasa ta zajmuje około godziny drogi. Historyczne ruiny ulokowane są przy głównej drodze, biegnącej przez miasto. Aby się do nich dostać, należy skręcić w lewo przed terenem, na którym mieszczą się zabytki. Nie sposób ich przegapić, gdyż są bardzo dobrze widoczne z szosy. Przed wejściem od strony południowej jest niewielki bezpłatny parking. Przynajmniej my nic nie płaciliśmy, choć czytałam, że opłata parkingowa była pobierana.
Aby odnaleźć kasy biletowe, należy przejść przez mini bazarek.Miejscowi sprzedawcy okazali się najbardziej natrętnymi Jordańczykami z jakimi zetknęliśmy się w czasie naszej tygodniowej podróży. Nie przejmowali się naszymi odmowami i niezmordowanie zachwalali swoje towary.
Jest jeszcze jedne wejście na teren ruin, znajdujące się od głównej ulicy, lecz po bilet i tak trzeba się wrócić do wejścia południowego.
Bilet wstępu kosztuje 10 JD. Posiadacze Jordan Pass wchodzą bezpłatnie.
Godziny otwarcia: 08:00-16:00 (zimą), 08:00-17:00 (latem).
DŻARASZ – HISTORIA
Najstarsza osada na tym terenie zamieszkana przez ludy arabsko-semickie nosiła nazwę Garshu. Miasto, które można dzisiaj oglądać zostało zbudowane przez legiony Aleksandra Wielkiego w IV w. p.n.e. 300 lat później zostało podbite przez Rzymian, a nabatejska nazwa Garshu została zmieniona na Geraza. Stabilizacja w regionie i rozwój handlu przyczyniły się do rozkwitu miasta, które weszło w skład Dekapolis – ligi miast. Wówczas to powstało większość budowli, które możemy zobaczyć w Dżarasz.
W VII w. miasto przeszło pod panowanie muzułmanów z Arabii a 100 lat później trzęsienie ziemi zniszczyło Gerazę. Ruiny odkryto dopiero na początku XIXw, lecz jeszcze długo pozostawały one niezbadane i niezabezpieczone. Obecnie są to najlepiej zachowane ruiny miasta rzymskiego na świecie.
ŁUK HADRIANA
Pierwszą budowlą, którą widzimy po wejściu na teren dawnego Dżarasz jest potężna brama, zwana Łukiem Hadriana. Została ona zbudowana na cześć cesarza Hadriana, który odwiedził miasto w II w. Według informacji miejscowego przewodnika, środkowe, największe przejście było zarezerwowane dla cesarza i tylko on mógł przez nie wchodzić. Plany przedłużenia murów miasta do łuku, nigdy nie zostały zrealizowane.
HIPODROM
Po przejściu łuku, po lewej stronie możemy zobaczyć olbrzymi hipodrom. Arena ma wymiar 244 x 50 metrów i mogła pomieścić 15 tys. widzów. Dokładna data powstania nie jest znana, szacuje się ją pomiędzy I a III w.
Po zewnętrznej stronie hipodromu mieściły się stajnie dla koni (drugie zdjęcie poniżej). Obecnie na terenie hipodromu organizowane są rekonstrukcje wyścigów rydwanów lub walki gladiatorów.
BRAMA POŁUDNIOWA
Była to jedna z głównych bram do miasta. Łączyła się z murami, które otaczały Gerezę. Mury zostały zbudowane dużo później, niż większość budowli, bo dopiero w IVw. Brama jest bardzo podobna, do mijanego wcześniej Łuku Hadriana. Brakuje jej tylko górnego zakończenia.
Przy Bramie Południowej znajduje się punkt kontroli biletów.
FORUM
Po przejściu Bramy Południowej wchodzimy na duże, owalne forum o wymiarach 90 x 80 m. Asymetryczny kształt jest nietypowy w klasycystycznym mieście, jednak najprawdopodobniej wynika to z faktu, iż łączy ono główną drogę Caro ze świątynią Zeusa. Forum otoczone jest jońskimi kolumnami z I w.
ŚWIĄTYNIA ZEUSA
Na południu dawnego miasta Dżarasz, na wzgórzu mieści się świątynia Zeusa. Ze zbudowanej w II w budowli zachowało się kilka potężnych, 15 metrowych kolumn.
Archeolodzy odkryli, że na wzgórzu były wcześniejsze obiekty kultu, zbudowane przed panowaniem Rzymian.
TEATR POŁUDNIOWY
Na zachód od świątyni Zeusa znajduje się kolejne niezwykłe miejsce – Teatr Południowy. Olbrzymia widownia mogła pomieścić 3000 widzów (inne źródła podają liczbę 5000). Na niektórych miejscach można zobaczyć greckie litery, będące ówczesną numeracją. Odbudowana scena ukazuje z jakim rozmachem, wręcz przepychem zbudowany był teatr.
Zdumiewająca jest akustyka teatru. Głos ze sceny dociera do wszystkich miejsc na widowni. Jeśli staniemy dokładnie na środku sceny i krzykniemy, nasz głos wraca wielokrotnie wzmocniony. Przesunięcie się o 1 m powoduje zanik tego zjawiska.
W czasie naszej wizyty w Dżarasz, na scenie teatru odbywał się występ dwóch muzyków arabskich, grających na lokalnych instrumentach.
CARDO CZYLI ULICA KOLUMNOWA
Głowna droga miasta nosząca nazwę Caro biegnie od owalnego forum do Bramy Północnej. Jej długość wynosi 800 metrów. Zbudowana jest z oryginalnych bloków skalnych. Gdy przyjrzymy się dokładniej, możemy zobaczyć koleiny powstałe na skutek przejazdu rydwanów po ulicy. Pod ulicą był system kanalizacyjny, do którego odprowadzana była woda deszczowa poprzez otwory, znajdujące się po bokach drogi.
Lokalny przewodnik, czyli Arab chcący zarobić, pokazuje nam bardzo ciekawą rzecz: popycha kolumnę, a ona zaczyna się chwiać. Dzieje się tak dzięki specjalnej technologii budowy kolumn, której celem było stworzenie obiektów odpornych na trzęsienia ziemi.
Inną ciekawostką są stanowiska do pojenia zwierząt w formie kamiennych nisz, mieszczące się wzdłuż głównej ulicy.
BOCZNE ULICZKI
Oczywiście jak na wielotysięczne miasto przystało, dawny Dżarasz posiadał też liczne drogi poprzeczne do Cardo oraz szereg malutkich uliczek. Rzędy kolumn ozdabiają i jednocześnie ograniczają większe z nich.
NIMFEUM
Przy głównej drodze, w samym środku miasta znajduje się duża, bogato zdobiona, publiczna fontanna poświęcona Nimfom. Woda zgromadzona w głównej części spływała do znajdującego się poniżej basenu w kształcie muszli. Fontanny takie były powszechne w miastach rzymskich, jednak na przybyszach z terenów pustynnych musiała robić olbrzymie wrażenie.
ŚWIĄTYNIA ARTEMIDY
Za Nimfeum znajduje wejście do świątyni Artemidy, córki Zeusa, która była patronką Gerazy. Wejście jest bardzo ozdobne. Za nim rozpoczynają się monumentalne schody, prowadzące na wzgórze, na którym mieści się świątynia. Tędy kroczyły procesje, udające się na szczyt. Główną część świątyni stanowiło pomieszczenie o wymiarach 160×120 metrów z ołtarzem ofiarnym pośrodku. Świątynię otaczają piękne kolumny o bogato zdobionych głowicach.
Napisałam Wam tylko o najważniejszych obiektach w dawnym Dżarasz. W rzeczywistości jest ich dużo więcej. Znajdziecie tu pozostałości kościołów, łaźnie, Teatr Północny, Bramę Północną oraz wiele innych. Na terenie dawnego miasta leży niezliczona ilość bloków skalnych, które kiedyś stanowiły fragmenty budowli. Wiele z nich jest bogato zdobiona.
Miasto jest tak dobrze zachowane, że wystarczy trochę wyobraźni, aby zobaczyć je tętniące życiem. Myślę, że jeśli ktoś miałby polubić ruiny, to zrobi to właśnie w Dżarasz.
Na pobieżne zwiedzenie ruin potrzeba około 2 godzin. Jednak, aby lepiej zapoznać się z budowlami i poznać ich historię należy przeznaczyć co najmniej drugie tyle. Wszystkie obiekty posiadają opisy, często rysunki, jak dawniej wyglądały, umieszczone na tabliczkach.
Bardzo przydatne informacje, lubię takie opracowania!
Uwielbiam takie miejsca. Cudne zdjęcia.
Na Dżarasz, Amman i najbardziej północną część Jordanii zabrakło nam już czasu. Skupiliśmy się bardziej na przyrodniczych atrakcjach, bo to w podróży interesuje nas najbardziej. Zaskoczyło mnie to, że ruiny są tak świetnie zachowane. Jest co zwiedzać!
Codowne potwierdzam
Uwielbiam takie miejsca! To w nich można doświadczyć żywych lekcji historii!
Zwiedzanie tamtejszych zabytków musi być niesamowicie ciekawe, na pewno jest to coś innego niż zabytki zwykle spotykane w Polsce.
Piękne miejsce! W Jordanii nigdy nie byłam, ale może kiedyś się wybiorę:)
Świetny opis . Uwielbiam taki sposób przekazania informacji z podróży. Brawo