Przypatrz się dobrze banknotowi 20 zł. Jest na nim okrągła baszta – rotunda pod wezwaniem świętych Mikołaja i Wacława – jedna z najstarszych budowli murowanych na Śląsku Cieszyńskim. Oryginał stoi w pięknym parku na Górze Zamkowej Cieszyna. Wzgórze Zamkowe górujące nad miastem było świadkiem liczącej blisko 3ooo lat historii żyjących tam ludzi.

W miejscu  dzisiejszego Cieszyna wznosiła się stroma góra. Otoczona Olzą i jej dopływem Bobrówką idealnie nadawała się do obrony. Już 900 lat p.n.e pierwsi osadnicy docenili jej położenie i wybrali ją  jako miejsce swego zamieszkania. Osada leżała przy szlaku komunikacyjnym, o czym świadczą znalezione monety rzymskie. Została opuszczona w IV w. n.e.

Ludzie powrócili na górę na przełomie IX i X w. Wznieśli drewniano-ziemny gród, który w XII w. stał się siedzibą kasztelana. W 1290 r. gród został stolicą samodzielnego księstwa cieszyńskiego. Pierwsze murowane zabudowania pojawiły się na Górze Zamkowej za panowania księcia Mieszka z cieszyńskiej linii Piastów.  Jego następcy rozbudowywali istniejący zamek, który dzielił się na dwie części: górną i dolną. Zamek górny pełnił funkcje mieszkalne i reprezentacyjne, w skład zamku dolnego wchodziły zabudowania gospodarcze, mieszkania dla służby, stajnie, zbrojownie, lochy więzienne. Pomiędzy górną i dolną częścią znajdował się most zwodzony.

Wojna trzydziestoletnia bardzo zniszczyła zamek i mimo, że nadal pełnił on role reprezentacyjne, nigdy nie wrócił do dawnej świetności. Po śmierci Fryderyka Wilhelma, ostatniego męskiego przedstawiciela Piastów cieszyńskich, i jego siostry Elżbiety Lukrecji przeszedł w 1653 roku w ręce Habsburgów. W  XIX w. w Cieszynie zamieszkał arcyksiążę Karol Habsburg. Wydał on rozkaz rozebrania pozostałości zamku górnego, w miejsce zamku dolnego zaś wystawił sobie pałacyk myśliwski, gdzie obecnie mieści się Państwowa Szkoła Muzyczna imienia Ignacego Jana Paderewskiego.

Góra Zamkowa – Wieża Piastowska.

Centralne miejsce wzgórza zajmuje gotycka Wieża Piastowska, zbudowana w XIVw.  Wchodziła ona w skład zamku górnego  wraz z 3 innymi wieżami. Ceglana dobudówka na szczycie powstałą w XVw. Obecny kształt zyskała wieża po remoncie w XIX w. Z początku XX w. pochodzi zegar znajdujący się w środku. Częścią zegara są dwa, dużo starsze dzwony.

Wieża na prawie 30 m wysokości i prowadzi na jej szczyt 120 stopni. Wieżę można zwiedzać codziennie, po zakupieniu biletu w kasie, która mieści się w wieży. Cena biletu normalnego 10 zł. ulgowego 6 zł.  Ze szczytu można podziwiać panoramę Cieszyna.

W pobliżu Wieży Piastowskiej, pod ziemią istnieje najdłuższy w Europie 65-metrowy tunel lodowy, który został wydrążony w skale Wzgórza Zamkowego. Wejście do tunelu było w pobliskim browarze.

Góra Zamkowa – Rotunda św. Mikołaja.

Po zwiedzeniu Wieży Piastowskiej koniecznie należy w kasie poprosić o klucz do rotundy. Do rotundy udajemy się samemu, dużym starym kluczem otwieramy masywne drzwi i wchodzimy do środka.

Rotunda jest najsłynniejszym zabytkiem Cieszyna. Jest ona jednym z najlepiej zachowanych przykładów architektury romańskiej w Polsce. Jeszcze do niedawna jej powstanie datowano na pierwszą połowę XI wieku. Jednak w czasie badań prowadzonych w 2015 roku archeolodzy ustalili, że jej wzniesienie należy łączyć z okresem istnienia kasztelanii w XII wieku lub z początkami księstwa cieszyńskiego w XIII wieku.

Zbudowana jest na planie okręgu o średnicy ponad 6 m z przylegającą, zdecydowanie mniejszą absydą. W XIV w. rotunda została przebudowana i dopasowana do gotyckich zabudowań zamku. W XIX w „udawała” ruiny w romantycznym parku arcyksięcia Karola Habsburga. Obecnie został przywrócony jej pierwotny, romański wygląd.

Góra Zamkowa – Wieża Ostatecznej Obrony.

Słowianie budowali stołpy, czyli słupy, inaczej zwane wieżami ostatecznej obrony. Taka budowla powstała również na Wzgórzu Zamkowym w XIII w. Wieża stanowiła najsilniejszy element obronny i pełniła też funkcję schronienia po zdobyciu murów przez wroga. Przy odpowiedniej ilości wody, żywności i broni w wieży można się było bronić do nadejścia odsieczy.

Pozostałości wieży zostały odkopane spod sztucznego gruzu, który powstał, gdy tworzono romantyczny park w XIX w. Na razie wygląda niepozornie, mimo murów o grubości 4 m. Planuje się odbudowę wieży do jej pierwotnej wysokości 24 m.

Góra Zamkowa – Pozostałości wieży przybramnej z końca XIII w.

Przejście z zamku dolnego do górnego prowadziło przez bramę, której strzegła masywna wieża z XIII w.  Jej pozostałości można oglądać na terenie parku.

Pałac Myśliwski Habsburgów.

W latach 1838–1840 na polecenie arcyksięcia Karola Ludwika Habsburga zburzono zabudowania zamku dolnego i w tym miejscu postawiono klasycystyczny Pałac Myśliwski. Przy Pałacu powstała parterowa oranżeria w tym samym stylu. Jednak Habsburgowie nie odwiedzali go zbyt często. Na co dzień stanowił siedzibę administracji Komory Cieszyńskiej. Dużym wydarzeniem  był przyjazd Cesarza Franciszka Józefa I, który gościł w Pałacu Myśliwskim w roku 1880, 1890 i 1906.  W 1918 roku Pałac Myśliwski stał się siedzibą Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, pierwszej polskiej władzy na Śląsku Cieszyńskim.

Od 1947 roku w części Pałacu Myśliwskiego mieści się Państwowa Szkoła Muzyczna im. I. Paderewskiego. Drugą część pałacu oraz odbudowaną oranżerię, która znajduje się po prawej stronie, zajmuje Zamek Cieszyn – samorządowa instytucja zajmująca się miejscowymi zabytkami oraz będąca jednocześnie znanym centrum designu i przedsiębiorczości.

Uliczka Cieszyńskich Kobiet.

Tę uliczkę trudno znaleźć na mapie. Aby się do niej dostać, należy przejść przez budynek oranżerii, inaczej Zamku Cieszyn i skierować się w lewo,  wzdłuż budynków.

Uliczka Cieszyńskich Kobiet to unikalny projekt polegający na instalacji lamp-pomników upamiętniających wybitne kobiety ze Śląska Cieszyńskiego.

Browar Zamkowy Cieszyn.

U podnóża północnej części wzgórza zamkowego znajduje się Browar Zamkowy – najdłużej, nieprzerwanie działający browar w Polsce. Został wybudowany przez arcyksięcia Albrechta Fryderyka Habsburga w 1846r. Nazwa „Zamkowy” przylgnęła do browaru, gdyż wybudowano go na wzgórzu zamkowym,  w sąsiedztwie habsburskiego zamku.

Browar Zamkowy miał swoich poprzedników, gdyż pierwsze piwo było ważone na wzgórzu zamkowym w XVIIw.

Zwiedzanie browaru dla gości indywidualnych możliwe jest tylko w weekendy. Cena biletu 20 zł

Więcej informacji o  browarze znajdziesz tutaj.

Dojazdowa 2, 43-400 Cieszyn, Poland

Stroma, 43-400 Cieszyn, Poland

43-400 Cieszyn, Poland

Zamkowa 3, 43-400 Cieszyn, Poland

Zamkowa 3B, 43-400 Cieszyn, Poland

 

Pozostałe wpisy o Cieszynie:

Cieszyn – spacer po starym mieście.

Stary kirkut w Cieszynie.

 

Cieszyn, marzec 2019.

Tekst: Ewa Siwiecka

Zdjęcia: Ewa i Krzysztof Siwieccy