Dopełnieniem szkockich krajobrazów są zamki. Jest ich około 2000. Jedne ciągle zamieszkałe, inne w ruinie, po jeszcze innych pozostały tylko fundamenty. Świadczą o potędze i wielowiekowej tradycji Szkocji. Były niemym świadkiem potyczek pomiędzy klanami i bitew z Anglią. Poznały niejedną miłosną historię i niejedną krwawą intrygę. Lecz milczą, a nam pozostały legendy, dokumenty i wyobraźnia.

Zamki w Szkocji – Eilean Donan Castle

Zamek Eilean Donan położony jest na wyspie niedaleko miejscowości Dornie. Nie sposób go pominąć udając się na wyspę Skye.

Archeologiczne odkrycia jednoznacznie wskazują, że wyspa zasiedlona była już w epoce żelaza. Pierwsza warownia w tym miejscu została wybudowana w XIII wieku. Miała ona na celu obronę okolicznych ziem przed napadami Wikingów. Według lokalnych legend w roku 1306 ukrywał się tutaj także król Robert Bruce. W 1719 r. po ostrzale przez trzy angielskie fregaty, zamek został zdobyty i wysadzony w powietrze. Na blisko 200 lat zamek zamienił się w malowniczą ruinę.

W roku 1911 major, a następnie porucznik – pułkownik John MacRae – Gilstrap wykupił całą wyspę wraz ze wspomnianymi ruinami. W roku 1912 podjął decyzję o odbudowie zamku. Odbudowany w latach 1912 – 1932 i połączony ze stałym lądem ciekawym, kamiennym mostem Eilean Donan stał się wkrótce jednym z najsłynniejszych zamków na świecie.

Zamek pozostaje własnością prywatną. W środku znajdują się bardzo realistycznie odtworzone sceny z życia dawnych mieszkańców zamku. W kuchni można zobaczyć figury woskowe kucharzy i służących. Umieszczono stare przedmioty użytkowe: garnki, patelnie, zastawę stołową oraz apetycznie wyglądającą, choć plastikową żywność. Nie brakuje też kota polującego na myszy.

Zamek połączony z lądem malowniczym mostem oraz uroki okolicy sprawiają, że miejsce te bardzo często pojawia się na zdjęciach w folderach i przewodnikach. W jego murach zostało nakręconych wiele znanych filmów: „Nieśmiertelny”, „Osaczeni”,  „Elżbieta: Złoty Wiek”, „Świat to za mało” i wiele innych.

Więcej informacji o zamku znajdziecie tutaj.

Zamki w Szkocji – Dunnottar Castle

Po przeciwległej stronie Szkocji, na wschodnim wybrzeżu znajdują się nie mniej sławne ruiny zamku Dunnottar. Zamek położony na samotnej, wulkanicznej skale był równie niedostępny.

W IV w. szkocki święty Ninan zbudował na skale drewniany kościół. Z czasem w miejscu tym powstał ważny ośrodek władzy świeckiej. W roku 900 istniejący w tym miejscu fort został zdobyty przez Wikingów. 250 lat później twierdza na szczycie skały stała się celem  ataku szkockiego bohatera narodowego – Williama Wallace’a. Zamek pozostał w rękach Szkotów, aż do śmierci króla Roberta Bruce’a. Dunnottar Castle na przestrzeni kolejnych wieków pełnił ważną strategiczną rolę. O jego roli może świadczyć fakt, że przechowywano w nim Regalia Szkocji.

W 1717 roku, po 400 latach funkcjonowania jako siedziba klanu Keith, jego właściciel stracił tytuł i prawa do ziemi, która została sprzeda przez rząd firmie York Mining. Wszystko, co miało jakąkolwiek wartość, w tym podłogi, sufity i wszystkie meble zostało usunięte, pozostawiając tylko mury.

W 1919 roku zamek został zakupiony przez Lorda i Lady Cowdray, którzy rozpoczęli szeroko zakrojony program prac konserwatorskich i renowacyjnych, chroniących go przed dalszym niszczeniem. Jednak zamek pozostał ruiną do dziś.

Ruiny można zwiedzać. Więcej informacji o zamku tutaj.

Zamki w Szkocji – Dunrobin Castle

Na wschodnim wybrzeżu, na dalekiej północy znajduje się bajkowy Dunrobin Castle, zupełnie niepodobny do innych szkockich zamków.

Zamek Dunrobin to okazała rezydencja rodzinna hrabiego Sutherland i klanu Sutherland od XIII wieku, a pierwsza wzmianka o siedzibie rodu pojawiła się w 1401 roku. Początki Dunrobin sięgają średniowiecza, ale większość obecnego budynku i ogrodów została dobudowana przez Sir Charlesa Barry’ego w latach 1835–1850. W latach 1965–1972 dom stał się szkołą z internatem dla chłopców. Od 1973 r. dom i teren są otwarte dla zwiedzających, a prywatne kwatery są przeznaczone dla rodziny Sutherlandów.

Więcej informacji o zamku znajdziecie tutaj.

Zamki w Szkocji – Kilchurn Castle

Wracamy na wschód Szkocji, nad Jezioro Awe. Na półwyskie znajdują się malownicze ruiny, które najlepiej podziwiać z drugiej strony jeziora. Cała okolica jest bardzo malownicza.

Zamek Kilchurn  został zbudowany w połowie XV wieku jako siedziba Campbellów z Glenorchy, którzy powiększyli zarówno zamek, jak i swoje terytorium na tym obszarze w ciągu następnych 150 lat. Po tym, jak Campbellowie zostali hrabiami Breadalbane i przeprowadzili się, Kilchurn  popadło w ruinę. Szczególnie ucierpiało w 1760 r., gdy piorun trafił w wieżę. Obecnie znajduje się pod opieką Historic Environment Scotland.

Zamki w Szkocji – Ardvreck Castle

Zamek został wybudowany przez klan MacLeod, który władał jeziorem Assynt i okolicznymi lądami od XIII wieku. Budowla pochodzi z około 1490 roku. Zamek przetrwał w dość dobrym stanie, aż do roku 1795. Wówczas, w wyniku uderzenia pioruna znaczna jego część uległa zniszczeniu. Nigdy też nie podjęto prób jego odbudowy.

Czujecie niedosyt? Nie pozostaje wam nic innego, jak samemu udać się do Szkocji i poszwendać w poszukiwaniu legend i historii o dawnej świetności szkockich klanów.

A jeśli preferujecie wędrówki na szklanym ekranie monitora, sięgnijcie do obszernego opracowania Michała Michalaka zamki-szkocji.com.

Szkocja, sierpień 2023

Tekst i zdjęcia Ewa Siwiecka

Inne wpisy o Szkocji:

Zamki w Szkocji – wybór baaardzo subiektywny

Północny kraniec Szkocji, czyli jedziemy North Coast 500

Wyspa Skye, czyli Szkocja w pigułce

Dean Village – malownicza dzielnica Edynburga

Szkocja. Jak zorganizować idealną podróż?